Η Sianti Gallery επιδιώκει να φέρνει πάντα κοντά σας αξιόλογα καλλιτεχνικά και εικαστικά δρώμενα. Αυτή τη φορά η γκαλερί μας επισκέφθηκε το Μουσείο «Αλέκος Φασιανός», προσφέροντας στο φιλότεχνο και μη κοινό ατομική ξενάγηση, καθώς στόχος της είναι όχι μόνο η ενεργή συμμετοχή του κοινού στα πολιτιστικά γεγονότα αλλά και η ενδυνάμωση της διαδραστικής εμπειρίας.

Παρακολουθήστε ολόκληρη την ξενάγηση στο βίντεο που ακολουθεί

Λίγα λόγια για το Μουσείο

Φτάνοντας στην οδό Νεοφύτου Μεταξά, στην καρδιά της Αθηναϊκής πρωτεύουσας, εκεί που ακόμα υπάρχουν τα ίχνη μιας άλλης εποχής με το στούντιο της Φίνος, τα όμορφα νεοκλασικά και τις κατοικίες του ’50, στον αριθμό 15, στέκει αγέρωχο στον χρόνο το πατρικό σπίτι του Αλέκου Φασιανού που πριν λίγο καιρό άνοιξε τις πόρτες του ως μουσείο. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό σε σχήμα Γ, μέσα στο οποίο ο Αλέκος Φασιανός έζησε και δημιούργησε αφού τη δεκαετία του ’30, η οικογένεια του μετακόμισε εδώ, γιατί ο παππούς του Ανδρέας ορίστηκε παπάς στην εκκλησία του Αγίου Παύλου, λίγα τετράγωνα πιο κάτω.

Τη δεκαετία του ’60 ο Αλέκος Φασιανός έφυγε για το Παρίσι. Δέκα χρόνια μετά, έλαβε ένα γράμμα από τη μητέρα του, που του έλεγε πως ξεφορτώθηκε το σπίτι και ότι «η μπουλντόζα το κατεδάφισε μέσα σε μισή ώρα, μαζί και τις αναμνήσεις του», για να το δώσει αντιπαροχή. Ο Φασιανός επιστρέφει στην Αθήνα τη δεκαετία του ’80, το αγοράζει και ζητά από τον φίλο του αρχιτέκτονα Κυριάκο Κρόκο να το αναδιαμορφώσουν.

Ο ζωγράφος συνεργάστηκε με τον σπουδαίο αρχιτέκτονα με αποτέλεσμα το αρχιτεκτονικό ύφος του μουσείου να απεικονίζει τις αισθητικές αρχές που διέπουν το έργο του καλλιτέχνη. Χρησιμοποιήθηκαν  γήινα υλικά, όπως μπετόν,  χειροποίητο μωσαϊκό και πέτρα που θυμίζει τους παλιούς πλινθόκτιστους τοίχους. Ενώ, τα φωτιστικά, τα πόμολα στις πόρτες, τα χερούλια στα ντουλάπια και το χρώμα στους τοίχους, τα επιμελήθηκε ο ίδιος ο Φασιανός. Η αρμονική συνεργασία καλλιτέχνη και αρχιτέκτονα αντικατοπτρίζεται λοιπόν και στο κτίριο, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1995.

Στην έκθεση συναντάμε πρώιμα έργα με αφαιρετική διάθεση της δεκαετίας του ’60, έργα επηρεασμένα από την Βυζαντινή τέχνη, κολλάζ, μεικτές τεχνικές, αλλά και ευρέως αναγνωρίσιμους πίνακες με την πλέον χαρακτηριστική γραφή του Φασιανού. Ενώ αξιοσημείωτο είναι πως ήρωες της παιδικής του ηλικίας ανταμώνουν με ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, αφού από τη μία μας “καλωσορίζει” στο μουσείο η μητέρα του, ένα έργο του 1959 και από την άλλη η ωραία Ελένη.

Λίγα λόγια για τον εμβληματικό ζωγράφο Αλέκο Φασιανό

Γεννήθηκε το 1935 στην Αθήνα, σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών το διάστημα 1956-1960 στο εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη. Μελέτησε την Αρχαία Ελληνική αγγειογραφία και τη Βυζαντινή εικονογραφία.Το 1966 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, ενώ από το 1990 ζει και εργάζεται στο Παρίσι και στην Αθήνα. Πραγματοποίησε περισσότερες από ογδόντα ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Συμμετείχε σε σημαντικές εικαστικές διοργανώσεις ανά τον κόσμο όπως την Biennale της Βενετίας ενώ έργα του κοσμούν ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές. Ασχολήθηκε επίσης με την χαρακτική, τον σχεδιασμό αφισών, καθώς και την σκηνογραφία, σε συνεργασία κυρίως με το Εθνικό Θέατρο Αθηνών (Αμερική του Κάφκα σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού, 1975, Ελένη του Ευριπίδη, 1976, Όρνιθες και Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, 1978 κ.ά.). Ανέλαβε την εικονογράφηση αρκετών βιβλίων, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, γνωστών ποιητών και συγγραφέων όπως του Ελύτη, του Σολωμού, του Καβάφη, του Ταχτσή, του Λουις Αραγκόν και πολλών άλλων.

“Αυτός που τ’ όνομά του γράφω, που έμαθα να λέω τ’ όνομά του, αυτός, ο Φασιανός, ω Φασιανέ…”

Louis Aragon

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τέχνης του διαμορφώθηκαν βαθμιαία, στη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι, όπου είχε την ευκαιρία να εξοικειωθεί, μεταξύ άλλων, με τις μοντέρνες τάσεις της δεκαετίας του 1960. Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλους Έλληνες καλλιτέχνες της γενιάς του, δεν συντάχθηκε εμφανώς με τα ευρωπαϊκά πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής. Παρέμεινε πιστός στην παραστατική ζωγραφική και στις ελληνικές καταβολές του, διατηρώντας μέχρι τέλους τον σεβασμό του για κάποια διδάγματα της γενιάς του ‘30, την αγάπη του για την ελληνική τέχνη (αρχαία, βυζαντινή, λαϊκή), και τους ισχυρούς δεσμούς του με τον ελλαδικό χώρο.

Τα μοτίβα που κατά καιρούς εμφανίζονται στη ζωγραφική του, τόσο τα ανθρωποκεντρικά (ποδηλάτες, καπνιστές, ερωτικά ζευγάρια) όσο και εκείνα που περιγράφουν αντικείμενα ή χώρους, προέρχονται από την καθημερινότητα, στιγμές της καθημερινότητας που μέσα από το πινέλο του Φασιανού παίρνουν μυθική διάσταση. Δεν είναι τυχαίο πως ο Γιάννης Τσαρούχης τον αποκαλούσε «δάσκαλο του Γένους». Τόνιζε, πως ο Φασιανός αυτό που θέλει να ζωγραφίζει είναι ο άνθρωπος στην καθημερινότητά του.

«Εγώ έμαθα ζωγραφική από τους μπογιατζήδες. Βάφανε το σπίτι μας, τα βορινά δωμάτια κοκκινωπά για να κρατούν τη ζέστη και τα μεσημβρινά γαλάζια για να έχουν δροσιά, και επειδή δεν υπήρχαν έτοιμα χρώματα τα έφτιαχναν επί τόπου. Ανακατεύανε επί ώρες σκόνες με λάδι και στεγνωτικό μέσα στον τενεκέ για να φτιάξουν αυτό το μπλε. Και κάνανε χρώμα καταπληκτικό. Τους παρακολουθούσα πώς το κάνανε και μετά χρησιμοποίησα την ίδια τεχνική και εγώ. Δηλαδή αν δεν είχα τους μπογιατζήδες δεν θα γινόμουνα ζωγράφος εγώ. Γι’ αυτό έκανα κι εγώ τις μορφές σε φόντα μπλε ή κεραμιδιά. Γιατί ήτανε βγαλμένα από την πραγματικότητά μου. Δεν ήταν κάτι που φαντάστηκα».

Ο κόσμος του Φασιανού, με χρυσούς και μπλε καβαλάρηδες, με σκηνές που διαδραματίζονται άλλοτε σε κλειστούς χώρους και άλλοτε στο ύπαιθρο, διατηρεί πάντα την ταυτότητά του. Μοναχικές ή συντροφικές φιγούρες, οι μορφές του καλλιτέχνη, είναι πάντα αναγνωρίσιμες. Τα πρόσωπα απεικονίζονται συνήθως σε κατανομή ή στα τρία τέταρτα με χαρακτηριστικά αρχαιοελληνικά, δηλώνοντας έτσι την καταγωγή του.Ο άνθρωπος, η φύση και το περιβάλλον είναι στοιχεία που δεν έπαψαν να τον απασχολούν καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας.

Ως γνήσιος «λαϊκός» καλλιτέχνης άφησε την τέχνη του να διαδοθεί, και να φαιδρύνει και τη δική μας καθημερινότητα.Τιμήθηκε και αγαπήθηκε όσο λίγοι, επιμένοντας να υμνεί την καθημερινότητα του ανθρώπου. Μέχρι και σήμερα, τα έργα του μας υπενθυμίζουν τη σημασία της διαδραστικής σχέσης ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τον θεατή. Τελικά ο Αλέκος Φασιανός, με την αλήθεια του, αναγνωρίστηκε διεθνώς.

---

Κείμενο: Ιωάννα Γεωργοπούλου