Σ’ αυτή την ομαδική έκθεση αποτυπώνεται η επίδραση του Θεάτρου Σκιών και του δημοφιλούς μας εθνικού αρχέτυπου, του Καραγκιόζη, στην σύγχρονη ζωγραφική. Από τη γενιά του ’30 ως σήμερα! Ο Γιάννης Τσαρούχης έλεγε ότι τα πλακάτα, καθαρά, έντονα χρώματα και οι δισδιάστατες φόρμες του θεάτρου σκιών τον έκαναν να κατανοήσει την επαναστατική φόρμα που πρότειναν ο Πικάσο και ο Ματίς στις αρχές του εικοστού αιώνα. Αυτό είναι η δική μας πρόθεση: Αντιπαρατίθενται οι πρωτότυπες φιγούρες και οι αυθεντικοί μπερντέδες των μυθικών ονομάτων του Θεάτρου Σκιών, δηλαδή του Σωτήρη και του γιού του Ευγένιου Σπαθάρη ως τον Σπυρόπουλο και τους Χαρίδημους με τα σύγχρονα έργα των πιο ακραίων μας μοντερνιστών τα οποία στηρίζονται πάνω στην αντιπαράθεση φωτός – σκιάς και το έντονο περίγραμμα. Αυτό συμβαίνει με την σειρά Φαντασμαγορίες του Νίκου Κεσσανλή, ή ακόμα και με τις αρχετυπικές μονοτυπίες του Απόστολου Χαντζαρά θέλοντας να καταγραφεί πόσο αυτό το κοσμαγάπητο είδος λαϊκής τέχνης παραμένει και σήμερα επίκαιρο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πόσο έχει επηρεάσει καλλιτέχνες τόσο διαμετρικά αντίθετους, όπως είναι το nft του Μανώλη Ζαχαριουδάκη, τους πίνακες – καρικατούρες του Τάσου Μαντζαβίνου ή τις μεταμοντέρνες φιγούρες ενός Καραγκιόζη – Μαρίνας Αμπράμοβιτς του Σπύρου Αγγελόπουλου. Άλλωστε όλοι αυτοί οι ετερόκλητοι καλλιτέχνες έχουν κάτι κοινό : την Τέχνη, που απορρίπτοντας το εύκολο φολκλόρ εμβαθύνουν στο διαχρονικό μήνυμα του Καραγκιόζη με μία σύγχρονη ευαισθησία.

Ο Καραγκιόζης ως κατεξοχήν πολιτικοποιημένη φιγούρα έχει εδραιωθεί στο υποσυνείδητο. Η βαθιά αισθητική του επίδραση, η γεμάτη συμβολικούς υπαινιγμούς μπορεί εύκολα να αναγνωστεί στα έργα σύγχρονων εικαστικών, για τα οποία ο Στεφανίδης σημειώνει : «…ο Καραγκιόζης συμπυκνώνει τον ανθρωπότυπο του μέσου Έλληνα. Του ραγιά επιβιώνει με την καπατσοσύνη του και σιγά-σιγά συνείδηση της θέσης του και γίνεται από Χατζηαβάτης Κατσαντώνης και Αθανάσιος Διάκος. Να γιατί ο Καραγκιόζης τόσο δημοφιλής και να γιατί υποφώσκει πάντα πίσω από το χιούμορ ή τη σάτιρα του πολιτική διάσταση. Στην νεοελληνική τέχνη με απαρχή τον Φώτη Κόντογλου και τον Τζούλιο Καΐμη οι ήρωες του θεάτρου σκιών με τις κοινωνιολογικές ή ψυχολογικές τους μεταλλάξεις γίνονται πρωταγωνιστές και σύμβολα των αισθητικών αναζητήσεων της γενιάς του ’30 φτάνοντας μέσα από ποικίλες μεταμορφώσεις, αφού έχουν γίνει ακόμη και κόμικς ως τις μέρες μας. Κι αυτό γιατί το μικτό πλην νόμιμο αυτό είδος συνδυάζει θέατρο, εικόνα και λόγο, σάτιρα, φαντασία και γόνιμη συνύπαρξη της παράδοσης με τον μοντερνισμό. Ως εύγλωττα παραδείγματα όλων αυτών αναφέρω ενδεικτικά τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα και την επιτυχημένη συνεργασία του με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου στην παράσταση ” Ο Μεγαλέξανδρος και το καταραμένο φίδι” και την κοσμαγάπητη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, ο Τσαρούχης και οι Σπαθάρηδες, ο Τάσσος, ο Σικελιώτης, ο Φασιανός, ο Σπεράντζας κ.α. Αλλά και ο Νίκος Κεσσανλής με τις σκιές πάνω στο λευκό πανί, δηλαδή όλη τη διαλεκτική του μαύρου και του άσπρου η οποία επηρεάζει τους νεότερους, από τον Χρήστο Αντωναρόπουλο ως τον Μανώλη Ζαχαριουδάκη για να φτάσουμε ως τον graphic artist Sonke κλπ. Κλειδί για όλους αυτούς τους ετερόκλητους καλλιτέχνες είναι σαφώς η παιδική μνήμη επειδή δεν υπάρχει γενιά πού να μην έπαιξε κάποτε στην αυλή του σπιτιού της έναν πρωτόγονο Καραγκιόζη. Και βέβαια η τεράστια φιγούρα του Μέντη Μποσταντζόγλου, του αγαπημένου μας Μποστ…».

Ο επιμελητής της έκθεσης, Μάνος Στεφανίδης,  υπερασπίζεται με θέρμη: «…υπάρχουν και ζωγράφοι που ζωγραφίζουν αυτό που συμβαίνει πίσω ή και πέρα από τα πράγματα.Το πρόσωπο του ήρωα ή του καθημερινού ανθρώπου σαν μάσκα ή, σαν ένα τοπίο στο οποίο τα πάντα μπορούν να συμβούν. Σαν τον κρατήρα ενός ενεργού ηφαιστείου. Όμως, προσφορότερου. Δηλαδή υπάρχουν ζωγράφοι που μπορούν να ζωγραφίζουν χωρίς προστατευτικό δίχτυ, με τον φόβο του κενού αλλά με την ευλογία της ουσιαστικής δημιουργίας. Εκείνης  που θέλει να πάρει θέση σε αυτό που συμβαίνει σήμερα στον κόσμο και μπορεί να απευθυνθεί τίμια στον σύγχρονο θεατή αυτού του κόσμου».

Τελικά, τα έργα αυτά λειτουργούν μαγικά. Σαν καταρράκτης εισβάλλουν σε μία σχεδόν τυποποιημένη κουλτούρα υπενθυμίζοντας ότι οι φιγούρες του  Καραγκιόζη ως πολιτιστικά στοιχεία ταξιδεύουν με το τρένο της αιωνιότητας. Ανεβοκατεβαίνουν και μεταλλάσσονται. Ενώνουν τις γενιές με το παιχνίδισμα του φωτός και της σκιάς, του αληθινού και του εικονικού. Κατά πόσο, λοιπόν, το θέατρο σκιών μεταμορφώνεται σε πραγματικό θαύμα των σκιών είναι επιλογή του καθενός!

Συμμετέχουν οι ζωγράφοι : Αντωναρόπουλος Χρήστος, Αγγελόπουλος Σπύρος, Βατανίδης Στάθης, Γιαγιάννος Απόστολος, Ζαχαριουδάκης Μανώλης, Καμπάνης Μάρκος, Κεσσανλής Νίκος, Κουντούρης Μιχάλης, Μαντζαβίνος Τάσος, Μπελιβανάκη Λίλα, Μποσταντζόγλου Μέντης, Παπατριανταφυλλόπουλος Κώστας, Πατράκης Ανδρέας, Σικελιώτης Γιώργος, Σπάρταλης Άγγελος, Σπαθάρης Ευγένιος, Τζιβελέκης Νικόλας,  Τσαρούχης Γιάννης, Φασιανός Αλέκος, Χαμπίδης Πάβλος, Χαντζαράς Απόστολος, Χαρίδημος Γιώργος